KIŞ SPORLARINI İKLİM DOSTU YAPABİLİR MİYİZ?

Kayak veya snowboard mu yapıyorsun? Kızakla yokuş aşağı inmeyi mi seviyorsun? Kışı karda geçirmeyi sever misin? Bunlara cevabın evetse, muhtemelen düzenli olarak dağlık bölgelere seyahat ediyor, karlı manzaranın, güneşin ve temiz havanın tadını çıkarıyorsun. Peki  kış sporlarının iklim üzerine son derece mühim etkilerinin olabileceğini hiç düşünmüş müydün? Özellikle kayak pistlerindeki yapılaşma ve yoğun tüketimin doğayı nasıl etkilediğini? Buralara ulaşırken yaptığımız yolculukların bile nadiren karbon açısından nötr olduğunu ve çoğunlukla çevreye bıraktığımız karbon ayak izinin yüksek olduğunu… Yine de bilinçli tüketim ve seyahat tercihlerimizle ayrıca yeni teknoloji ve davranışlara da açık olarak büyük bir fark yaratabiliriz. Kış sporlarının iklim üzerindeki etkisi, ihtiyaçlarına ve ekipman seçimine bağlı olarak büyük ölçüde değişiklik gösterir. Kış sporlarını nasıl daha iklim dostu yapabiliriz, işte sana önerilerimiz…

1-Gittiğin kayak merkezleri ne kadar çevre dostu?

Kayak tatiline gitmeden önce, muhakkak konaklayacağın ve kayak yapacağın tesisler hakkında ayrıntılı bilgi edinmeye çalış. Kuruluş aşamasında doğaya ne kadar dikkat ettiklerini ve şu anda çevreyi korumak adına neler yaptıklarını öğren. Genellikle kayak bölgeleri, çok sayıda işletmeyi bünyesinde bulundurur ve yapılan aktiviteler sonucu atık ve kirlilik etkisi bu bölgelerde sıklıkla olumsuzluklar yaratır. Teleferik, telesiyej, teleski, gondol gibi tesisler ve konaklama üniteleri yerel habitatları bozar ve birçok hayvan türünün  yaşam alanını tehdit eder. Pist oluşturmak ve yol açma amacıyla ormanlık alanların tahribi doğal ekosistemi derinden etkiler. Bu yüzden tüm bunların bilincinde olarak çevreye duyarlı inşa edilmiş ve sürdürülebilir turizm hizmeti veren bir oteli tercih ederek, sen de iklim dostu harekete destek vermiş olursun.

Yerel ekosistemi ve faunayı etkileyen diğer önemli bir konu ise yapay kar üretimi. Dünyada birçok pistte kullanılan yapay kar üretme makinesi, Türkiye’nin bazı önde gelen kayak merkezleri tarafından da tercih ediliyor. Mevsim normallerinin çok altında kalan ya da geç gelen kar yağışı sebebiyle suni karlama ve kar saklama yöntemleri kullanılıyor. Yapay kar ekipmanları için hidrolik sistemlerin inşaatı ayrıca su kaynaklarına olan büyük talep çevreyi olumsuz etkiliyor. Daha kolay kar üretmek için doğal arazi yapısına müdahale etmek mikro klima ve yağış üstünde oynama yaratıyor. Peki biz ne yapabiliriz? Elbette mümkün olduğu kadar çok kar yağan bir bölgeyi, uygun zamanda ziyaret etmek en iyisi çünkü orada yapay kar olmadan da kayak yapabilirsin.

Peki sürdürülebilir kayak merkezleri nasıl olmalı? Yapay olarak hazırlanmış pistlerin ve suni kar üretiminin olmadığı yerleri ararken,  aynı zamanda toplu taşımaya iyi bir bağlantıya sahip olduğuna  ve yenilenebilir enerjilerin kullanıldığına bakmak da önemli. Bağımsız kurumlar tarafından denetlenen ve belgelendirilen, kendilerini enerji ve su tasarrufuna, sıfır atık ilkesine adamış konaklama yerleri de var. Örneğin yurtdışı seyahatlerinde şu sertifikalara sahip olanları tercih edebilirsin: Viabono, TourCert, Ecolabel, Blaue Schwalbe, İbex Fairstay.

2-Toplu taşımayı kullan

Kayak merkezine giderken araba yerine tren ya da otobüsü tercih edersen, iklim açısından çok daha duyarlı bir hareket yapmış olursun. Toplu taşıma, özel bir araba ile karşılaştırıldığında aynı mesafe seyahat için karbondioksit emisyonlarında yüzde 70’e varan oranda tasarruf sağlıyor. Pistlere gidiş ve eve dönüş yolculuğu, kış sporlarında emisyonların büyük bir kısmını oluşturduğu düşünülürse bu önemli bir fark yaratır. Hafta sonu gezileri için yakındaki bir kayak merkezini seçmek en iyisidir. Eğer hâlâ araba kullanmakta ısrarcıysan, aynı bölgeye gidecek birileriyle arabayı ortak kullanabilirsin.

3-Satın alma yerine paylaş ya da kirala

Belki daha önce aklına gelmemiş olabilir ama ekipman paylaşımı yaparsan yeni bir ekipman satışını yani üretimini azaltarak doğaya zararı da azaltmaya katkı sağlamış olursun. Benzer düşüncelere sahip insanlarla ekipler kurarak fırsatlar yaratabilirsin. Arkadaşlarıına ve tanıdıklarına sorabilir ve paylaşım platformları hakkında bilgi edinebilirsin. Ayrıca ikinci el satış noktalarından kullanılmış ama iyi durumda olan ekipmanlardan uygun fiyatlı olarak satın alabilir, hem kesene hem de çevreye duyarlı olmuş olursun.  

Birçok kış sporu malzemesini satın almak yerine kiralayabilirsin. Bu özellikle nadiren kullananlar için daha mantıklı. Bir diğer avantajı ise her zaman yeni ve bakımlı bir modele sahip olman. Birçok kayak merkezi kiralama hizmeti sunuyor. Kiralamak yalnızca karbondioksit ayak izini düşürmekle kalmaz, aynı zamanda bagaj hacmini de azaltarak seyahatini kolaylaştırır.

4-Vejetaryen seçimler yap

Zirvede vejetaryen bir atıştırmalık ya da kayak kulübesinde sebzeli erişte tavasına ne dersin? Belki arada meyve ve kuruyemişlerden  yapılmış bir vegan müsli bar? Vejetaryen beslenme, hem  performans açısından çok faydalı ve sağlıklı hem de her şeyden önce iklim dostudur. Enerji barlarını kendin de yapabilirsin. Böylece içlerinde gerçekten ne olduklarını bilerek güvenle yiyebilirsin!

5-Yaban hayatı yaşam alanlarına saygı göster

Pist dışında olduğunda yalnızca kar ve çığ farkındalığı konusunda değil ayrıca yaban hayatı koruma bölgeleri hakkında da bilgi edin. Hayvanların yaşam alanlarına saygı göstermeyi unutma. Sakız, izmarit dahil tüm çöplerini yanına almayı unutma. Karda kalan çöpler en geç ilkbaharda yeniden ortaya çıkacak. Bu çöpler toprağı, bitkileri ve suyu kirletir. Ayrıca bunlar, malzeme döngülerine geri döndürülemez ve dolayısıyla geri dönüştürülemez.

6-Yeni teknolojilere açık ol

Klasik kayak biletlerinin ne kadar atık ürettiğini hiç düşündün mü? Birçok kayak merkezinde biletlerin iade edilmesini sağlayan bir depozito sistemi bulunsa ya da kayak kartları plastik içermeyen kâğıttan yapılsa bile, yine de çöp üretiyor. Çözüm, yeni bir teknoloji olabilir. Artık akıllı telefon, biletin yerini alıyor. Mobil biletlerle geçiş sağlanırken kâğıttan ve zamandan tasarruf ediliyor. Gelecek yıllarda giderek daha fazla dağ teleferiği operatörünün klasik kayak kartına alternatif olan bu dijital çözüme ilgi duyması bekleniyor.

7-Sürdürülebilir şekilde üretilen ekipmanları KULLAN

Giderek daha fazla spor şirketi sürdürülebilirlik konusunu ve iklime daha zararsız bir şekilde nasıl üretim yapabileceklerini düşünüyor. Bu durum kış sporları sektörünü de etkiliyor. Burada da diğer sektörlerde olduğu gibi iki önemli konu var: mikroplastikler ve yapıştırıcılar. Kayaklar için FSC sertifikalı ahşap gibi yeni malzemelerin kullanımına daha fazla odaklanılıyor. Sürdürülebilirlik hususları şu anda giyim sektöründe çok daha büyük bir rol oynasa da, donanım üreticilerinden de aynı yolu izlemeleri isteniyor. Bu nedenle istediğin ürünün nasıl üretildiğini önceden öğren ve tercihlerini buna göre yap.

Hadi, sıradaki ilk kış tatilinde, sen de bu tavsiyelerimizi uygulayarak iklim dostu bir kayak macerasına imza at! Keyifli bir kayak tatili yaşarken doğaya duyarlı tercihlerinle bölgedeki doğal güzelliklerin korunmasına yardımcı olur, gelecekte yapacağın ziyaretlerde de çevreyi benzer şekilde bulma fırsatı yaratırsın!