DOĞADA HAYATTA KALMA BECERİLERİ: BUSHCRAFT
Artık daha çok kişi, doğayla kaybettiği bağı yeniden kazanmak ve insanlığın taa en başlarından beri öğrendiği ve sonra unuttuğu hayatta kalma becerilerini yeniden geliştirmek için kendini ormanlara, vahşi doğanın kollarına bırakıyor. Kimileri ısınmak ya da pişirmek için doğada ateş başlatmayı öğrenirken, bazıları bulduğu ağaç parçaları, yapraklar ve sarmaşıklarla barınaklar inşa etmeyi deniyor. Hatta kamp yaparken konfor artırmak için tabure, masa, sepet, kap kacak gibi günlük ihtiyaçları doğadan topladığı malzemelerle kendi başına yapmayı öğrenenler de var. En temel ihtiyaçlardan suyun doğadan nasıl temin edilebileceğini keşfederek, ileride yaşayabilecekleri zor durumlara karşı da hazırlanmış oluyorlar.
Medeniyetlerin kurulması ve modern toplum yaşamına geçilmesiyle, gerçekten vahşi doğada yaşayan insan sayısı neredeyse bitmiş durumda. Medeniyetin konforuyla şımartıldığımızdan beri, gerçek bir hayatta kalma durumunda, doğanın kucağında hiçbir şey olmadan yaşamı devam ettirme konusunda ne yapacağımızı bilemiyoruz. Evlerimizde veya ofislerimizde, bir musluğu çevirerek hemen temiz su elde ediyor ya da bir düğmeye basarak oda sıcaklıklarını istediğimiz seviyeye getiriyoruz veya canımızın çektiği yiyecekleri telefondan ve internetten kapımıza kadar ısmarlayabiliyoruz. Bizi hayatta tutan doğal kaynaklarla bağımızı resmen kaybetmiş durumdayız. Doğal ritmimizi hatırlamıyoruz bile.
Son dönemde giderek artan ilgi üzerine, tüm dünyada açılan kurslar, hakkında yazılan kitaplarla hayatta kalma becerilerinin edinilmesi ve uygulanması, işte bu dengesizliği yani modern hayata geçerken doğayla aramıza koyduğumuz mesafeyi gidermeyi amaçlıyor. Bu akımın bir adı var: “Bushcraft”. Peki bu terim ne demek? İlerleyen satırlarda merak ettiğin cevapları bulacaksın!
BUSHCRAFT NEDİR?
Bushcraft terimi, kulağımıza yeni gibi gelse de aslında birçok kültürden insanların tarih boyunca hayatlarını sürdürme şekilleri buydu. Kelime anlamına bakarsak, “bush” İngilizce’de çalı çırpı, çalılık; “craft” ise zanaat, sanat demek. Bu iki kelime birleştiğinde çalılıkta yaşamak için gereken becerileri anlatıyor. Tabii ki burada çalılıktan kasıt, medeniyetten uzak yerleşim yeri olmayan doğal alanlar. Çok eski zamanlardan beri var olan, ancak yerleşik hayata geçildiğinden beri daha çok hobi olarak yapılan bushcraft, doğayla iç içe yaşamak için mücadele gerektiren bir outdoor aktivitesi olarak da tanımlanabilir. Bu faaliyeti yapan kişiye de “bushcrafter” deniyor. Avusturalya, Yeni Zelanda, ABD ve Kanada’da çok bilinen ve uygulanan bu aktivite, “hayatta kalma hüneri ” olarak da tanınıyor. Doğada bulunan malzemelerle, hem yaşamı devam ettirmek hem de yaşama konfor katmak için tamamen insan gücüyle el yapımı üretimlere dayanıyor.
Bushcraft doğada vakit geçirmekten hoşlanan kişiler için çok uygun. Doğal yaşamı daha kolay ve verimli hale getirmek için bitki ve hayvanlar dahil çevredeki her şeyi en iyi şekilde nasıl kullanılacağını bilmekle ilgili. Az ama güvenilir ekipmanla çıkılan bu yolculukta, el becerisi ve biraz yaratıcılık gerekiyor. Doğadaki malzemeleri kullanırken doğal dengeyi de bozmamaya özen göstermeli. Örneğin, bir barınak yapmak için ölü odun kullanmak ya da yerel nüfusa zarar vermeyecek kadar bitki toplamak önemli. Temel ilke ise yaşamaya çalıştığın yere zarar vermemek. Bushcraft öğrenirken birçok beceri de beraberinde geliyor. Böylece herhangi bir doğal afette ya da acil durumlarda hayatta kalma becerilerini de geliştiriyor.
DOĞADA YAŞAMAK İÇİN HANGİ BECERİLER GEREKLİ?
Bushcraft ile birlikte öğrenilen temel becerileri şöyle sıralayabiliriz:
-Doğada temiz su temin etme
-Bıçak ve balta kullanma
-Pusula, güneş, yıldızlar ve diğer doğal yöntemlerle yön bulma
-Doğal malzemelerle ihtiyaca uygun barınak inşa etme
-Sorumlu ateş ile aydınlanma
-Kamp ateşi yakmak için aletleri tanıma, ateş başlatma
-Doğada yemek pişirme
-Vahşi yiyecekleri tanımlama ve toplama (Yenilebilir bitkiler arama, yabani av hayvanlarını avlama, balık tutma ve bunları kamp ateşinde pişirme. Bu malzemelerin kullanımı, uzun zaman sonucu kazanılmış bilgi ve deneyim ile gerçekleştirilmeli. Aksi halde zehirlenme hatta ölümle sonuçlanabilir.)
-İp yapma ve düğüm çeşitlerini öğrenme
-İz sürme
-İlkyardım, yaralanma veya hastalık durumunda kendine veya başka birine bakabilme
EN TEMEL ALET BIÇAK
Bushcraft tamamen isteğe bağlı bir aktivite olduğu için doğada geçirilen zamanı daha konforlu hale getirmek üzere yanına alman gereken ekipmanlar gideceğin ortama ve yapmak istediklerine göre değişebilir. Ama temelde ihtiyacın olacak bazı Bushcraft ürünleri var. Amatör ya da profesyonel bir bushcrafter olman fark etmez, bazı araçlar ortama uyum sağlamana yardımcı olur ve doğada uzun süre vakit geçirmeni sağlayacak gereksinimleri elde etmeni sağlar. Bıçak, balta ve katlanır testere gibi kesici aletler bushcraft için olmazsa olmazlar arasındadır. Ağaç dallarından barınak yapmaktan yiyeceklerini hazırlamaya kadar birçok alanda kesici bir alete ihtiyaç vardır.
Amacına göre ihtiyacın olacak diğer ekipmanlar da değişir. Örneğin, barınak için küçük bir çadırın veya brandan var mı yoksa doğal malzemeler mi kullanacaksın? Ateş yakmak için hangi kaynaklar mevcut olacak, ateşi yakmak için ne kullanacaksın, ateş çeliği mi yoksa sürtünmeyle ateş mi yakman gerekecek? Çevre, su bulma veya yiyecek arama yeteneğini nasıl etkileyecek? Barınak için uygun bir yer bulup orada mı kalacaksın yoksa her gün bir patika boyunca mı dolaşacaksın? Arazi, bitki örtüsü ve hayvan yaşamıyla ilişkili hangi riskler var ve yaralanmalar veya hastalıklar nasıl yönetilebilir? Bu duruma göre hangi sağlık malzemelerini ek olarak yanına alabilirsin? İşte gittiğin yerin olanaklarına ve senin bushcraft konusunda geldiğin seviyeye göre yanında götüreceğin malzemeler de değişecektir. Eğer bu konuda hiç bilgin yoksa uzmanından destek almalısın.
BUSHCRAFT VE SURVIVAL ARASINDAKİ FARKLAR
Buscraft ve survival, birbirleriyle çok karıştırılan durumlardır. Bushcraft’ta kişi kendi isteğiyle doğada ekipmanları kullanarak doğal koşullarda çaba sarf eder. Fakat survival’da bir hayatta kalma mücadelesi vardır, bulunulan kötü durumdan bir an önce kurtulmak gerekir. Örneğin doğada başına tehlikeli bir olay geldi ve yardım isteyeceğin kimse yok ve acilen bu durumdan kurtulman gerekiyor. İşte bu survival’dır, bir hayatta kalma mücadelesi. Survival’da o anda beraberinde bulunan malzeme ile istem dışı olarak bulunduğun güç koşullarda, edindiğin beceriler ile hayatta kalma mücadelesi verirsin.
Survival; Türkçe’de hayatta kalmak, kurtulmak, dayanmak gibi anlamlara karşılık gelen İngilizce “survive” kelimesinden türemiş. Bu durum sadece doğada değil, herhangi bir ortamda yaşayacağın olumsuzluk veya hayati tehlike karşısında ortaya çıkar. Survival bir içine düşme durumudur. Yani “Hadi survival kamp yapalım!” gibi bir durum söz konusu değildir. Örneğin, bir araç kazasında araca sıkışıp kalman, etrafında sana yardım edecek hiç kimsenin bulunmaması durumunda aracın içindeki materyallerle ve çevredeki olanaklarla ortaya koyacağın durum, survival olacaktır.
Bushcraft konusunda deneyimli biri, survival durumunda da bu bilgilerinden faydalanacaktır. Bir hayatta kalma durumuna hazırlanan herkes karşılaşacağı doğal çevreyi de anlamakta fayda görür. Örneğin, bir kaza sonucu düştüğün bir doğal alanda, kolayca toplanabilen meyveli bitkilerle çevrili olduğunu ancak hangilerinin yenmesinin güvenli olduğunu bilmediğini veya kıyıda bulunduğunu ve hangi deniz ürünlerinin iyi bir yemek sağlayacağını bilmediğini hayal et! Tam bir kabus değil mi? Ya da tam tersini bushcraft deneyimlerin sayesinde bildiğini düşün ve rahatla! Bunlar doğada vakit geçirenler için öğrenmesi faydalı şeyler olmakla birlikte bir hayatta kalma durumunda daha da önem kazanırlar.
Özetle bushcraft, ilgilenenlerin sabır, azim, alçakgönüllülük, iyi bir gözlemci olma ve dayanıklılık gibi içsel nitelikler geliştirmesine olanak sağlar. Doğada kendi kendine yetebilen insanlar daha güçlü, daha özgüvenli ve başkalarına daha az bağımlı hisseder. Ayrıca özellikle pandemi döneminde ve yaşanan birçok felaketten sonra teknolojiden yoksun ortamda hayatta kalma ve tehlikelerden kaçma yöntemlerini bilmenin ne kadar çok işe yaradığı anlaşıldı. Sen de bushcraft faaliyetiyle ilgileniyorsan, doğada seni yarı yolda bırakmayacak dayanıklı kıyafet ve ekipman için The Moose Bay ürünlerine göz atabilirsin.
