KIŞ MASALLARININ GERÇEK OLDUĞU BÖLGE: LAPONYA

Son yılların gözde kış destinasyonlarından Lapland ya da Türkçesiyle Laponya aslında bir ülke değil. İsveç, Norveç, Finlandiya ve Rusya’nın Kola Yarımadası’nın kuzey kesimlerinin Arktik’te yani Kuzey Kutup Dairesi içinde kalan bölümlerini kapsayan ortak coğrafyanın adı. Her ülkenin kendi sınırlarında kalan kısımları o ülkenin adıyla anılıyor örneğin “Finlandiya Laponyası” ya da “İsveç Laponyası” gibi…

Kışın harikalar diyarına dönen Laponya’yı ziyaret etmek bir başka! Kuzey ışıklarını izlemek, büyülü kış manzaralarında seyahat etmek, husky (Sibirya kurdu) cinsi köpeklerin çektiği kızaklara binmek, ren geyiği çiftliklerini ziyaret etmek ve buz balıkçılığı bu bölgenin en çok turist çeken aktivitelerinden. Kartpostallardan fırlamış gibi gibi kar kaplı ormanlarıyla, kendine özgü bitki çeşitliliğiyle benzersiz bir coğrafya. Rovaniemi’deki Noel Baba Köyü ve ünlü buz otelleri bu bölgeyi özellikle yılbaşı döneminde popüler yapıyor. Ayrıca Laponya bölgesinin yerli halkı olan Samilerin geleneklerini deneyimlemek ve doğayla iç içe geçmiş yaşam tarzlarını görmek de çok ilgi çekici.

Burada kış eğlenceleri kelimenin tam anlamıyla sınırsız. Bu sebeple buraya dünyanın dört bir yanından düzenlenen meşhur İskandinav duraklarını içeren turlar var. Ancak Laponya, turistik merkezlerden uzaklaşıp, bağımsız gezenleri ve daha derinlere dalanları da ödüllendiriyor. Bölgenin yol bile gitmeyen ıssız noktalarında, tundra kaplı sessiz topraklarında, beyaz tepelere doğru yükselen kar kaplı ağaçların arasında, büyülü gökyüzünün altında hiç beklemediğin bir anda masallardan çıkmış kütük bir ev bulabilirsin. Son derece doğal kalmış topraklarda, Kuzey Kutbu’nun fısıltısını duyacak ve içindeki kâşifi canlandıracak ortamı bulacaksın. Ne kadar bilimsel açıklaması olduğunu bilsen de gökyüzünün neredeyse tamamını kaplayan mavi, yeşil ve mor renkteki ışıkların dansını görünce “bu büyü değil de  ne” diye düşünmeden edemeyeceksin.

Kutup Dairesi, iklim özelliklerinden dolayı günlük yaşam rutinlerinin, giyinip soyunmanın, bir yerden bir yere hareket etmenin dahi en zor olduğu bölgelerden biri. Kışın doğmayan yazın batmayan güneş ile alıştığın rutinden uzaklaşınca zorlanabilirsin. Bu sebeple psikolojik olarak buna kendini hazırlamalı ve en önemlisi de fonksiyonel giyinmelisin. Aslında hayatta kalmak için bu şart! İyi bir kar montu ve kar botuna sahip olmalısın. Eksi derecelere göre tasarlanmış bere ve eldiven gibi aksesuarlar da olmazsa olmaz. Isıyı muhafaza etmek için yün içerikli içlik ve birkaç çift yün çorap da edinmelisin. Eğer kıyafetlerinin buraya özgü hava koşulları için yeterli olacağından emin değilsen, bölgeye vardığında özel kıyafet kiralayabileceğin hizmetler de mevcut. Şartlar yorucu da olsa tüm bu güzellikleri görmeye değer Laponya’da deneyimleyebileceğin bazı önemli aktivitelerin listesini senin için derledik.

1- Kuzey Işıklarını Seyret

Laponya, “Aurora Borealis” olarak da bilinen büyülü kuzey ışıklarına tanıklık etmek için dünyadaki en iyi yerlerden biri. Canlı yeşil, mavi ve mor ışık dalgalarının karanlığın üzerinde dans ettiği gece, gökyüzüne bakıp da büyülenmemek imkânsız. Her ne kadar ışıkların bilimsel açıklamasını bilsek de insanın, bu fenomeni çıplak gözle seyrettiği zaman, her türlü mistik hikâyeye inanası geliyor.

Kuzey ışıkları genellikle eylül ayından mart sonuna kadar olan dönemde, gecelerin en uzun ve karanlık olduğu zamanlarda gözlemleniyor. Bu dönemde gökyüzü açık olduğunda kutup bölgelerinde göz kamaştırıcı renklerle dans eden ışıkları görmek mümkün. 2024 Ekim ayından itibaren ise güneşin 11 yıllık döngüsünün zirvesi olan “güneş maksimumu”na yaklaştığı için kuzey ışıkları daha canlı gözlenebiliyor.  Bu dönem, 2025 ortalarına kadar sürecek.

En iyi şekilde yakalaman için, ne zaman gökyüzüne bakman gerektiğini bildiren birçok uygulama mevcut. Örneğin AuroraReach, kuzey ışıklarının bulunduğun şehirde veya farklı bir lokasyonda görünüp görünmediğini gösteren çevrimiçi araçlardan biri. Buradan lokasyon seçerek yakınlarda bir aktivitenin olup olmadığını ve ne zaman gerçekleşebileceğini görebilirsin.

“Işık avcıları” arasına katılmak için İsveç’in Kiruna ile Norveç’in Tromsö şehirlerine yolculuk yapmak iyi bir seçim. Fotoğraf tutkunu gezginler, özellikle İsveç Laponyası’ndaki 85 nüfuslu Abisko adlı küçük bir köyü tercih ediyor. Burada Nuolja Dağı’na çıkan bir telesiyejle dünyanın en iyi kuzey ışıklarına sahip olmasıyla ünlenen Aurora Sky Station’ı ziyaret ediyorlar. Hava koşulları açık olduğunda kuzey ışıklarının hareketini buradan izlemek, adeta İskandinav tanrılarının geçişini seyretmek gibi…

2- Noel Baba Köyü’nden Mektup At

Finlandiya Laponyası, Noel Baba’nın memleketi olarak bilinir. Rovaniemi’deki Noel Baba Köyü’nü ziyaret edebilir ve burada kendisiyle tanışabilirsin. Kuzey Kutup Dairesi’ni geçebilir ve özel Kuzey Kutup Dairesi posta damgasıyla sevdiklerine kartpostallar gönderebilirsin.

3- Kar Aktivitelerini Deneyimle

Kar ayakkabısıyla yürüyüşten kros kayağına, kar arabasıyla gezmeden buz balıkçılığına kadar Laponya, her yaştan ve beceri seviyesinden açık hava meraklısı için çok çeşitli kış aktiviteleri sunuyor.

4- Buzdan Otelde Konakla

Laponya’da, sıfırın altındaki sıcaklıklarda unutulmaz bir konaklama deneyimi yaşayabileceğin ünü dünyaya yayılmış buz otelleri var. Benzersiz bir buz otelinde konaklayıp, buzdan oyulmuş  heykelleri inceleyebilir, buzdan yapılmış ışıltılı aydınlatmalarla çevrili odanda, buzdan yatağında unutamayacağın bir gece geçirebilirsin.

İsveç’in Jukkasjärvi köyünde yer alan Ice Hotel, dünyanın ilk buz oteli. Kuzey Kutup Dairesi’nin 200 kilometre kuzeyinde yer alan Ice Hotel, 1989 yılında buzdan üretilen sanat eserleri müzesi olarak yolculuğuna başlamış ve yıllar içinde konaklama kısmı da eklenerek, önemli bir cazibe merkezi haline gelmiş. Aalık-nisan ayları arasında hizmet veren ve her yıl yeniden yapılan 5.500 metrekarelik otel, İsveç’in Torne Nehri’nden geçici olarak “ödünç” alınıyor ve ilkbahar geldiğinde nehre geri döndürülerek denize dökülüyor. Sürdürülebilirlik mesajı veren geçici buz otel, her yıl farklı tasarımlarla, uluslararası sanatçılar tarafından elle oyularak şekillendiriliyor.

5- Arktik’te Yaban Hayatını Gözlemle

Laponya’nın bozulmamış doğa rezervlerini ve milli parklarını keşfederken ren geyiği, geyik ve keklik gibi Arktik bölgeye özgü yaban hayvanlarını görebilirsin.

6- Sibirya Kurtlarının Çektiği Kızaklara Bin

Hevesli husky’lerden oluşan bir ekiple karlı ormanlarda kızakla kaymanın heyecanını yaşayabilirsin. Bozulmamış Arktik manzaraları eşliğinde, önünde görev aşkıyla tutuşan köpeklerin kızak kayışlarını çekişini izlerken bir an için kendini film kahramanı gibi hissedeceksin.

7- Ren Geyiği Safarilerine Katıl

Bir ren geyiği safarisine katılıp, karla kaplı vahşi doğada geleneksel bir kızakla gezmeyi deneyebilirsin. İşte tam da bu noktada yerli Sami kültürü ve bu nazik Arktik hayvanlarıyla yakın ilişkileri hakkında bilgi edinebilirsin.

8- Sami Kültürünü Keşfet

Samiler, Avrupa Birliği bölgesindeki tek yerli halk, binlerce yıldır Kuzey İskandinavya’da yaşayan göçebe halkların torunları. Sami köylerini ziyaret edip, kültürel performanslarına katılabilir ve duodji (Sami el sanatları) gibi geleneksel el sanatları hakkında bilgi edinebilirsin. Laponya’nın kuzeyinde Sami halkının evi olan Sápmi bulunuyor. Dünyada toplam 80-100 bin kişilik nüfusa sahip olan Sami halkının çoğu, 50 bin kişi ile Norveç’te yaşar. Ren geyikleri binlerce yıldır Sami kültürünün merkezi olmuş. Çok yakın zamana kadar Sami ekonomisinin temeli, ren geyiği çobanlığıymış. Bugün de Sami halkının ren geyikleriyle birlikte nasıl yaşadıklarını yerinde görebilirsin.

Sami kültürü ve gelenekleri hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsan bir festivale katılmak iyi bir başlangıç olacaktır.  6 Şubat’taki Sami Ulusal Günü’nde, bir hafta boyunca süren Tromsø’deki Sami Festivali’ne katılabilirsin. Bir diğer festival ise temmuz ayında Troms’taki Manndalen’de düzenlenen uluslararası yerli festival Riddu Riđđu Festivàla. Daha derinlemesine bilgi almak için, Finlandiya’nın Inari Köyü’ndeki Sami Müzesi’ni de gezebilirsin.

Laponya’daki Diğer Önemli Noktalar

Laponya’da sayısız küçük kasaba ve köy var. Başlıca yoğun kasabalar Finlandiya’daki Rovaniemi ve Ivalo ile İsveç’teki Hammerfest, Kiruna, Luleå ve Gällivare. İsveç’in en kuzeydeki şehri olan Kiruna, nehirlerden berrak göllere, eski boreal ormanlarından karla kaplı dağlara kadar uzanan muhteşem manzaralarla çevrili. Finlandiya Laponyası’nda bulunan Kemi, muhteşem Snow Restaurant, Snow Chapel ve Children’s Land ile ünlü Snow Castle’ın bulunduğu yer. Bu bölgede yapabileceğin diğer aktivite, Sampo buzkıran gemisine binerek İsveç ile Finlandiya arasında yer alan Botni Körfezi’nin donmuş sularında termal yüzme kıyafetleriyle “Arktik yüzme”. Laponya’da ziyaret edilecek diğer yerler ise, Tromsø (Norveç); Narvik (Norveç), Lyngenfjord (Norveç), Kirkenes (Norveç), Saariselkä (Finlandiya).

Laponya’ya nasıl gidilir?

Noel Baba Köyü olarak ün salmış Finlandiya’daki Rovaniemi’ye İstanbul ve İzmir’den direk uçuşlar mevcut. Türkiye’den masal bölge Laponya’ya düzenlenen turlarda genelde bu uçuş kullanılıyor. Eğer turdan bağımsız dolaşmayı planlıyor ve Laponya’da yer alan diğer ülke ve şehirlere ulaşmak istiyorsan, başkentlerden diğer şehirlere düzenlenen bölgesel uçuşlara göz atabilirsin. İsveç ve Finlandiya’daki birçok yerel iç hat taşıyıcısının uluslararası havayollarıyla ortaklıkları bulunuyor. Laponya’nın geniş topraklarında bölgeler arasındaki uzaklık nedeniyle, havaalanlarına yakın tesislere bağlı kalmak istemiyorsan araba kiralamak büyük bir avantaj olacaktır.

İster macera, ister doğal güzellik, ister biraz sihir arıyor ol, Laponya unutulmaz bir kış kaçamağı vaat ediyor! Bu büyülü macerada, seni sıcak tutacak termal kıyafetlere ve özel ekipmanlara The Moose Bay üzerinden ulaşabilirsin.