EFSANELERLE DOLU FRİG VADİLERİNE YOLCULUK

Antik kalıntılarla süslü, görkemli bir coğrafya Frig Vadisi. Anadolu efsanelerinin en bilinenlerinin geçtiği, kayalara kazılarak oluşturulmuş binlerce yıllık yerleşim yerleriyle dolu, tılsımlı bir dünyaya yolculuk. Eşek kulaklı Midas ya da tuttuğu her şey altın olan Midas efsanelerini muhtemelen duymuşsundur. İşte bu meşhur Midas, hakkında söylenen hikâyelerle gittikçe popülerleşen, Friglerin ünlü kralı. Frig uygarlığıyla ilgili günümüze kadar gelmiş başka ilginç efsaneler de var. Frigya topraklarında geçirdiğin zaman boyunca, hafızanda saklanmış bu öyküleri yeniden keşfedeceksin. Sonbaharın sonu, kışın başlangıcında kalabalıkların olmaması sebebiyle tüm sakinliğiyle seni bekleyen bu kadim topraklara seyahate hazır mısın? Yalnız üşümeye hazırlık ol! Soğuk havada sıcak tutacak teknolojiye sahip kıyafetlerin, karasal iklimde, taşta bayırda dolaşırken çok işine yarayacak! Özellikle ısı kaybını azaltmak için katmanlı giyinmeli ve muhakkak bir içlik edinmelisin.

TÜRKİYE’NİN EN UZUN ÜÇÜNCÜ KÜLTÜR ROTASI: FRİG YOLU

Friglerin bir zamanlar hüküm sürdüğü, bugün Ankara, Afyonkarahisar, Eskişehir ve Kütahya illerinin kesişiminde yer alan bölgede, 2013 yılında antik yollar esas alınarak uzun bir yürüyüş ve bisiklet yolu oluşturuldu. Frig Yolu diye adlandırılan bu 506 kilometre uzunluğundaki rota, doğa ve tarihin içi içe geçtiği Frig vadilerinin sıra dışı dokusunda yürürken kendini bir Frigyalı gibi hissedebileceğin, efsanelerini kafanda canlandırabileceğin muhteşem güzergâhlardan oluşuyor. Friglerin kayaları kazıyarak inşa ettikleri görkemli anıtların yanı sıra Roma, Bizans ve Selçuklu uygarlıklarının özgün eserlerini de içeriyor. Frigya’daki Gordion, Pessinus, Midas gibi antik yerleşim yerlerini birbirine bağlayan bu görkemli antik yolların derinliği, bölgenin tüf kaya yapısından dolayı bazı yerlerde 2-3 metreyi buluyor. Tamamı kırmızı ve beyaz renklerle uluslararası standartlara uygun olarak işaretlenmiş olan yolun başlangıç, bitiş ve önemli kavşak noktalarındaki yön tabelaları da macera severlere yardımcı oluyor.

Kapadokya kadar bilinmiyor ama Frig Yolu üzerinde de çok sayıda peribacası bulunuyor. Afyonkarahisar’ın İscehisar ilçesine bağlı Seydiler çevresindeki vadilerde bulunan irili ufaklı peribacaları, yörenin “Küçük Kapadokya” diye anılmasına neden oluyor. Burası volkanik aktivitelerin yoğun olduğu ve tüf birikimlerinin fazla gözlendiği bir yöre. Doğu-batı yönünde uzanan vadide birkaç milyon yıl önce faaliyete geçen volkanların püskürttüğü küller, daha aşağılardaki havzalarda çökelerek yüzlerce metrelik kalın bir tabaka meydan getirmiş. Zamanla vadiye gelen insanlar kendilerine önce barınak, sonra da tapınak yapmış. Silis içerikli bu tüfler kolay oyulmasına rağmen dayanıklı olduğu için burada yaşayanların izleri günümüze kadar gelmeyi başarmış.

VADİLER ARASINDA BİR FRİGYALI GİBİ YÜRÜMEK

Üç ayrı şehirdeki 3 ayrı noktadan başlayan ve Frig vadilerinden geçen rota, Friglerin kalbi Eskişehir’deki Yazılıkaya’da birleşiyor. Başlangıç noktalarının birincisi Ankara Polatlı’daki Gordion, ikincisi Afyonkarahisar’daki Seydiler ve üçüncüsü Kütahya Ahmetoğlu Köyü’ndeki Yenice Çiftliği. Yolun ana parkurlarının yanı sıra parkurları birbirine bağlayan bağlantı yolları da bulunuyor. Frig Yolu’nun üç rotasından görmen gereken önemli noktaları senin için aşağıda derledik. Daha derin bilgi almak istersen tanıtım amaçlı kurulan resmi sitesini ziyaret edebilirsin.

ROTA-1: JEOLOJİK OLUŞUMLARIN EN GÜZEL ÖRNEKLERİ AFYONKARAHİSAR’DA

Friglerin Afyonkarahisar’daki izlerini süren güzergâh, Frig Yolu’nda Rota-1 olarak isimlendiriliyor. Afyonkarahisar-Ankara karayolu üzerinde, Seydiler beldesinde başlayan yürüyüş rotasında, Frig Yolu’ndaki jeolojik oluşumların en güzel örneklerini görebilirsin. Rota-1, antik dönemlerdeki birçok medeniyetin izlerini taşıyan Ayazini üzerinden geçerek önemli Frig Vadileri olan Köhnüş ya da diğer ismiyle Göynüş ve Karababa üzerinden ilerliyor. Aslantaş, Yılantaş, Maltaş, Aslankaya ve Burmeç gibi Friglerin en önemli eserlerinin görülebileceği patikaları takip ederek şirin bir Çerkez köyü olan Sarıcaova’ya doğru ilerliyor.
Arog filminin çekildiği yer olarak ün kazanan Memeç Kayalıkları ise Göynüş Vadisi’nde, Döğer kasabası ve Emre Gölü arasında yer alıyor. Emre Gölü’nü ziyaret ederek aynı zamanda Frigler dönemine ait birçok tarihi eseri de görebilirsin. Kano ve kayıklar ile gezilebilen göl, son yıllarda sıcak hava balonları ile yapılan gezintilerle de ilgi çekiyor.
Sarıcaova’ya ulaştığında ise iki seçenekten birini tercih edebilirsin: Birincisi yolun devamı olan Eskişehir’deki Yazılıkaya’ya giden yani Rota-3’e bağlanan parkur. Diğer seçenek ise keyifli bir yürüyüş sunan Asmainler Saklı Vadisi içinden geçerek Kütahya sınırlarına ulaşan ve Rota-2’ye bağlanan parkur.

ROTA-2: KÜTAHYA’DA FRİGLERİN İZİNDE

Frig Yolu’nun Rota-2 olarak adlandırılan kısmı Kütahya sınırlarını kapsıyor. Yolculuk, Kütahya-Eskişehir karayolunda bulunan Ahmetoluğu Köyü‘ne bağlı Yenice Çiftliği’nden başlıyor. Porsuk Irmağı’nın hemen yanında güzel bir vadi ağzında kurulu bu yerleşim yeri, bu rotanın en gözde noktalarından biri. Yer yer antik yolların yoğun olduğu güzergâhları takip eden Rota-2, Sabuncupınar üzerinden geçerek Fındık Vadisi’ne ulaşıyor. Fındık’ta, tercihine göre bölgenin zengin doğal ve tarihi güzelliklerinden oluşan iki alternatif yol yer alıyor. Bu alternatif güzergâhlar Doğuluşah Köyü‘nde yeniden birleşiyor. Fındık Vadisi içinden devam eden yol, Sökmen, İnli, Yumaklı, Lütfiye ve Sandıközü köylerini geçtikten sonra görkemli doğal güzellikleriyle görenleri büyüleyen Zahran Vadisi’nin içinden devam ediyor. En sonunda ise Kümbet Köyü üzerinden Yazılıkaya’ya bağlanıyor.

ROTA-3 FRİGLERİN DİNİ MERKEZİ ESKİŞEHİR’DE

Frig Yolu’nun en uzun parkuru olan Rota-3, Friglerin iki önemli merkezi olan Ankara’daki Gordion ve Eskişehir’deki Yazılıkaya’yı Pessinus Antik Kenti üzerinden birbirine bağlıyor. Eskişehir ağırlıklı olsa da Rota-3’ün çok küçük bir kısmı Ankara sınırlarına da dayanıyor. Milattan Önce 7. yüzyılda en parlak dönemlerini yaşayan Frigler, siyasi merkez olarak Gordion’u seçmiş olsalar da en önemli kutsal yerleri Yazılıkaya olarak biliniyor. Midas Anıtı olarak bilinen Yazılı Kaya Friglerin ana Tanrıçası “Matar” a adanmış olan açık hava tapınağının bir parçası. Üstünde Frigçe yazılar bulunduğundan halk arasında bu isimle anılmış. Friglerin dini merkezinde vakit geçirirken kendini başka bir dünyaya ışınlanmış gibi hissedeceksin.

FRİGYA’YI NASIL GEZELİM?

Frig Yolu, dört şehirde çok geniş bir alana yayıldığı ve 3 farklı rotaya sahip olduğu için, eğer fazla vaktin yoksa ve hangisini tercih edeceğini bilemiyorsan, rehberlerden destek alabilirsin. Frig Vadisi turu düzenleyen şirketlerin gezi programlarına göz atabilir ve birini tercih edebilirsin. Günübirlik olarak Afyon ya da Kütahya’dan düzenlenen Frig Vadisi turlarına da katılabilirsin. Eskişehir’den ise Yazılıkaya’ya yapılan turlarla Friglerin en önemli eserlerini görebilirsin.
Turlara katılmak yerine kendin gezmek istersen, Frigya ile ilgili rehber kitapları edinebilirsin. Frig Yolu’nu projelendirme ve işaretleme çalışmalarında yer alan Profesör Hüseyin Sarı’nın kaleme aldığı “Frig Yolu” adlı kitapta rotalarla ilgili detaylı açıklamaları ve tarihi eserlerle ilgili önemli bilgileri bulabilirsin. Bilge Umar tarafından yazılan “Phrygia” adlı kitap da bölgenin tarihiyle ilgili detaylı bilgiler bulabileceğin bir rehber.
Pek çok ziyaretçi Frig Vadisi’ni arabayla gezmeyi tercih ediyor. Ancak bu bölge, trekking ve bisikletle keşfetmek için çok elverişli. Bölgeye arabanla gelsen bile zamanının bir kısmını burada trekking yapmaya muhakkak ayırmalısın. Eğer bisikletle keşif yapmayı seviyorsan bisikletini de yanında getirip aracından inip yoluna bisikletle devam edebilirsin.

Sıra dışı bir coğrafyada, Frig Yolu’nun tılsımlı rotalarını adım adım takip ederken, konforunu artırmak için The Moose Bay’in geniş yelpazede sunduğu outdoor ürünlerinden ihtiyacın olanlarına göz atabilir ve kış sezonunda sıcak kalmana yardımcı olacak ekipman ve kıyafetleri satın alabilirsin.